Автор: Жайгараева Нуршат Куаналиевна

Современные инновации в образовании

Фрагмент для ознакомления

Қалада жеңіл такси автомобильдерінің қозғалысын орталықтан басқарудың технологиялық процесі, үш орындалу жүйесінен тұрады: Олар- жүйе астындағы ақпарат, бақылау және реттеу жүйелерінен. Функционалды жүйе астындағы ақпарат таксоматор транспортының территориясында реттеу және бақылау болып жүзеге асады. Жүйе астындағы ақпарат келесідегідей болады, ОДС –қа оперативті түскен, такси автомобильдеріне жедел және алдын ала берілген тапсырыс бойынша, тұрақтағы такси автомобильдеріне жоғарыдан түскен сұранысқа шығуы, қаладағы автомобиль кәсіпорнынан такси автомобильдерінің нақты сағаттық, тәуліктік шығуы, такси автомобильдерінің желіге шығу санының коэффициенті, қала маңында такси автомобильдерінен алдын ала пайдалану, радиоқондырғылармен жабдықталған такси автомобильдерінің әр бірінің жолға шығуы, желіге шығуын орындау режимдерін тексеріп отыру, жолаушылардың такси тұрағынан кезектегі сұранысы (вокзал, театр, мега т. б) бар. Демек тұрақтағы такси автомобильдерінің жүргізушісі жолаушыларды күтеді. Қала маңына (50 км ден артық болса) шығатын такси автомобиль көліктерінің уақыты, саны, номері болады. Сонымен қатар такси автомобильдерінің техникалық себептеріне, ауа райының жағдайына орталықтанған техникалық жәрдем автомобильдері көмектеседі. Оперативті ақпараттың таратылуы- желідегі такси автомобильдерінің жолаушыларға қызмет көрсетуі (тұрақта күтуі, қабылдау және тапсырыс орындау). Таксоматор бөлімінің диспетчері-ОДС- желідегі такси автомобильдерінің желіге шығуының айлық графигін бекітуді жүзеге асырып, бақылап отырады. Жүйе астындағы бақылау: желідегі такси автомобильдерінің сағаттық, тәуліктік санын бақылау, тұрақтағы такси автомобильдерінің сұранысқа шығу бағытын оперативті бақылау, шығуды оперативті бақылау, радиоқондырғымен жабдықталған әр бір такси автомобиль көлігінің қайтып келуін және шақырылған такси автомобильдерінің жүргізушілерінің тапсырманы орындауы, такси автомобильдерінің алдын ала және жедел тапсырысын өз уақытында орындалуын бақылау, такси автомобильдерінің шығуын бақылау, қаладан 50 км ден қашықырақ, техникалық көмектің өз уақытында жүзеге асуын бақылау және желідегі такси автомобильдердің әр түрлі техникалық себептерін жою т. б. Жүйе астында реттеу- жүзеге асырылады: қалада ауданда бос такси автомобильдерін алдын ала оперативті бөлістіру, такси тұрақтарындағы бос такси автомобильдерін реттеу, тұрақтағы бос такси автомобильдерінің алдын ала оперативті іске қосылуы. Такси автомобильдерінің бос уақытын алдын ала бөлістіруді оперативті қамтамасыз етіп, диспетчерлік реттеудің негізгі принципін жүзеге асырады және таксоматормен тасымалдаудың сұранысын қала территориясына нақты бөлістіру. ОДС- қамтамасыз ету керек- орталықтанған тапсырысты қабылдауды, жолаушыларды қысқа уақыт ішінде тапсырысын орындау. Орталықтандырылған қабылдау және жеңіл такси автомобильдеріне тапсырысты орындауды жүзеге асыру, облыста – орталық диспетчерлік станцияның тасымалдауды басқару құрамына кіретіндері, қалада, облыста және аудан орталықтарында диспетчерлер орталық диспетчерлік пунктте автокөлік кәсіпорнының құрамына кіреді. Орталықтанбаған қабылдау және такси тұрақтарындағы желідегі такси автокөліктерінің диспетчері орындалмаған тапсырысты жойып жібереді. Такси автомобильдеріне тапсырыс жедел және алдын ала болып бөлінеді. Алдын-ала тапсырыс бір рет немесе тұрақты түрде қызмет көрсетіп, бос таксиді алдын ала бөліп қояды. Такси автокөліктері жедел тасырысты жақын жердегі шақыру пункттерінде (1... 2км) қашықтықтан 10... 15 минут ішінде қабылдау. Алдын ала тапсырысты такси автомобильдері орындап, тапсырыс берушіге белгіленген пунктке дәл уақытында жеткізіледі. Такси автомобильдерінің қызмет көрсету жүйесі «есіктен - есікке» орындалған тапсырыс санын алдыңғы автокөлік кәсіпорындарына жол ақы төлемдерін бірдей төлеп отырады. Техникалық орталық байланыстың дамуы (таксоматор тұрақтарында, радиоланған такси автомобильдері) такси автомобильдерін шақыру бойынша тәуліктік тапсырыс санын орындау және такси автомобильдері жолаушыға сапалы қызмет көрсетуді (әсіресе жедел) көтереді. Такси автомобильдерінің тапсырыс қабылдайтын ОДС- сы жедел немесе алдын ала тапсырыстарды ресімдеп, тұтынушыдан үй немесе қызметтік телефон арқылы түскен тапсырысты (Автомат телефоннан) тапсырыстарды қызыл немесе арнайы қызыл сызығы бар бланкаға, тапсырыс түскен уақытты (штампланған сағат көмегімен ресімдестіріледі): тұтынушының такси автомобиліне тапсырыс беру типі, берілу уақыты, берілген мекен жайы, тапсырыс берушінің тегі, тапсырыс берушінің телефон номері, диспетчердің шақыру номері т. б. Тапсырыс берілетін бланканың ресімделіп орындап беруі: үлкен қалаларда диспетчердің тапсырысты бөлістіруі, диспетчерлердің радиотелефон арқылы тапсырысты орындауы, (тұрақтағы телефонданған тұрақ), разьездағы радиобайланыс диспетчері, (бос такси автомобильдерінің жүргізушілеріне оперативті тапсырыс беру), АТП диспетчерінің тікелей (қалалық) телефоны, желіге шығатын жүргізушілерге радио арқылы хабарлау т. б. Қалада жедел тапсырыстар аудандарға бөлініп және бос такси автомобильдерінің жүргізушілеріне мүмкіндіктеріне қарай қысқа уақыт аралығында орындалатын (5- минуттан кем емес). Алдын ала тапсырыс диспетчердің бөлістіруімен реттеліп, (диспетчер тапсырысты орындаған кезде) сағаттық тәуліктік арнайы тапсырысты жинап, арнайы жиналатын тапсырыстарды радиотелефон арқылы жүргізушілерге хабарлап, 15-20 минут ішінде тапсырыс берушінің тапсырысын қабылдап, тапсырыс берілген таксилерді жіберу керек. Алдын ала түскен тапсырыстарда екі тапсырысқа бір такси автомобиль көлігін жіберуге болмайды. Радиотакси көмегімен орындалатын тапсырыс технологиясы. • Радиоланған такси автомобиль көліктерін басқаруды жүзеге асыру, диспетчердің тапсырысты орындауы, жүргізушінің тапсырысты орындауын оперативті жүзеге асырады. (рис 69 М. Д. Блатнов) • Диспетчер жүйеге кіру үшін келесі ақпараттарды бөлістіреді: • Әр бір жүргізуші автокөлік кәсіпорнынан шығар алдында-диспетчерге хабарлайды, автомобильдің қалалық ОДС номері, шақыру номерінің тегі, отырудан алдыңғы счетчик көрсеткіші; • Әр бір жүріс аяқталғанда диспетчердің шақыру номеріне жүргізуші жолаушылар туралы және такси автомобиль көлігі туралы хабарлап отырады; • Желіде техникалық тағы басқа себептерге байланысты тұрып қалса жүргізуші диспетчердің шақыру номеріне такси автомобиль көлігінің тұрған жерін және себебін хабарлап отырады; • Шамамен жолаушылар санын және тұрақ атауын, желіге шығу алдында тұрақтағы таксилерді жолаушылар күтіп қалса ОДС -диспетчеріне хабарлайды. • Бос такси автомобильдерінің санын, тұрақтағы жүргізушілер шақыру номеріне хабарлап, тұрақтың атауын, шамамен қанша такси автомобильдерінің күтіп тұрғанын; • Түскі үзіліске шығар алдында жүргізуші тамақ ішетін жерін және қанша уақытта шығатынын хабарлап айтып отырады; Жүргізуші ауысым аяқталар кезде автокөлік кәсіпорнына шығатын уақытын айтып, шыққан кездегі счетчик көрсеткішін көрсетеді. Тапсырысты орындаған диспетчер, радиотелефон арқылы түскен ақпараттарға тәуліктік радиоқондырғылы такси автомобильдеріне кесімді бағамен ақпарат беріп отырады: тапсырыстың өз уақытында орындалуына, такси автомобильдеріне берілген шақыруды мүмкіндігі болғанша жақын пункттерге, желідегі радиотаксилердің тәуліктік саны, әр бір жүргізушінің әр бір жүрістен соң жүйелі ақпарат беруі, жүргізушінің орындаған тапсырыс санының толық сәйкес келуі, әр бір жүрістен соң түскен ақпарат санының таксометр көрсеткіші бойынша отырған ауысым саны анықталады. Желіге радиотаксидің кешігуі немесе шықпауы, жүргізушілер диспетчердің тапсырмасын орындамаған, берілген ақпараттың үйлеспеуі, желіге шыққан таксометрдің көрсеткіштерін, ауысым диспетчері аға диспетчерге хабарлап отырады. Әйтпесе тәуліктік диспетчердің берген баяндамасы кесімді болмайды. Радиотаксидің жүргізушісі берілген тапсырыстың орындалуын жүзеге асырып, орындалған тапсырысты диспетчер белгілеп, бланкіге штамп сағат көлемімен белгілейді. Автомобиль таксилерінің бос жүргізушілері ақпаратты алып, диспетчер тапсырысын орындайды. Радиотакси жүргізушілері желідегі жұмыс уақытында 1- сағатта бір тапсырысты, алдыңғы жүргізушілер бір сағатта екі тапсырыс орындайды. Қолданылған әдебиеттер. 1. М. Д. Блатнов. Пассажирские автомобильные перевозки 2. Е. П. Володин Н. Н. Громов. Организация и планирование перевозок пассажиров автомобильным транспортом. 3. Н. Б. Островский. Пассажирские автомобильные перевозки